😔Kur një i dashur diagnostikohet me çrregullim të spektrit të autizmit, është e natyrshme të pyesim pse. Fatkeqësisht, ne ende nuk i dimë të gjitha përgjigjet.
😔Çrregullimi i spektrit të autizmit, i njohur zakonisht si ASD, ndikon në mënyrën se si njerëzit komunikojnë dhe bashkëveprojnë me të tjerët. Ndikon sesi ata i japin kuptim botës
😔Autizmi është një diagnozë e bazuar në vëzhgimin e sjelljeve të veçanta; aktualisht, ne nuk kemi asnjë test të besueshëm biologjik për autizmin. Përfundimisht, ne mund të zbulojmë se autizmi nuk është një çrregullim i vetëm, por një grup çrregullimesh me shumë shkaqe të ndryshme, të cilat do të ndihmonin në shpjegimin se si ai ndryshon kaq shumë në simptoma dhe ashpërsi.
😔Për momentin, ne nuk e dimë shkakun e saktë të autizmit, megjithatë hulumtimet sugjerojnë se është një kombinim i faktorëve zhvillimor, gjenetik dhe mjedisor. Ajo që ne dimë mjaft qartë është ajo që nuk shkakton autizëm.
Çfarë e shkakton autizmin?
📌Autizmi është fort gjenetik
Familjet me një fëmijë me autizëm kanë një rrezik më të lartë për të pasur një fëmijë tjetër me autizëm në krahasim me popullatën e përgjithshme. Rreziku për të pasur një fëmijë tjetër të prekur vlerësohet të jetë rreth 1 në 5.
📌Anëtarët e familjes së një personi me autizëm gjithashtu priren të kenë norma më të larta të tipareve autike.
📌Studimet me binjakë tregojnë se kur një binjak identik (monozigotik) preket nga autizmi, ka një shans shumë të lartë që të preket edhe binjaku tjetër (77% në një të madh).
studim). Me binjakë vëllazërorë (dizigotikë), të cilët kanë një përbërje gjenetike të ndryshme për secilin
tjetër, rreziku është shumë më i vogël.
📌Për fat të keq ka shumë pikpyetje dhe paqartësi rreth kësaj teme.
E vetmja gjë që është e qartë për momentin është se gjenetika e autizmit është jashtëzakonisht komplekse, me qindra ‘gjene rreziku’ dhe rrugë të ndryshme të mundshme të identifikuara, disa që përfshijnë gjene të shumta në kombinim me faktorë mjedisorë.
✏Prindërit e moshuar mund të jenë një faktor
Ka prova në rritje se baballarët dhe nënat e moshuar (mbi 45 vjeç) janë në rrezik të shtuar për të pasur një fëmijë me autizëm. Prindërit e moshuar, si rregull, kanë më shumë gjasa të kenë fëmijë me çrregullime zhvillimi dhe çrregullime të tjera. Ndërsa shkaku ka shumë të ngjarë gjenetik, nënat e moshuara janë gjithashtu në rrezik më të lartë të shtatzënisë dhe komplikimeve të lindjes.
✏ Shtatzënia dhe lindja
Shtatzënia dhe, në një masë më të vogël, foshnjëria e hershme duket se janë periudha vendimtare kur mund të ndikohet zhvillimi i trurit. Infeksionet bakteriale ose virale tek nëna gjatë shtatzënisë janë zbuluar se rrisin pak rrezikun e autizmit, megjithatë ky është vetëm një faktor i vogël.
✏ Faktorë të tjerë tek nëna që mund të lidhen me autizmin e pasardhësve përfshijnë mungesën e acidit folik, diabetin gestacional dhe përdorimin e disa antidepresantëve gjatë shtatzënisë, por nuk ekziston asnjë provë përfundimtare për asnjë nga këto lidhje.
👁 Anasjelltas, marrja e vitaminave prenatale duket se ul rrezikun.
✏Shkaqet mjedisore
Në dekadën e fundit ka pasur kërkime në rritje në aspektet e mjedisit tonë që mund të kontribuojnë gjithashtu në autizëm. Megjithatë, pavarësisht nga hulumtimet thelbësore, asnjë faktor mjedisor nuk është gjetur ende të jetë një shkak i caktuar i autizmit.
📚 Çfarë nuk e shkakton autizmin?
✏ Prinderimi i keq
Kishte një periudhë të zymtë në histori nga vitet 1950 deri në 1970 kur autizmi besohej se ishte një çrregullim psikologjik dhe fajësohej për prindërit e ftohtë dhe të pakujdesshëm, zakonisht nënat.
Për fat të mirë, miti i “nënës frigoriferike” është hedhur poshtë nga shkenca dhe autizmi tashmë njihet si një çrregullim i zhvillimit të trurit me lidhje gjenetike. Asgjë që keni thënë apo keni bërë si prind nuk ka shkaktuar që fëmija juaj të zhvillojë autizëm, prandaj ju lutemi mos dëgjoni askënd që sugjeron të kundërtën.
✏ Vaksina
Shumë studime shkencore kanë përjashtuar në mënyrë efektive vaksinat si shkaktarë të autizmit. Fillimisht u ngritën shqetësime rreth dy çështjeve të Mërkurit dhe vaksinës MMR (Fruthi, Rubeola)
Në vitin 2014, një meta-analizë, duke kombinuar rezultatin e 10 studimeve dhe mbi 1.2 milionë fëmijë, nuk gjeti asnjë lidhje midis vaksinave dhe autizmit. Organizata Botërore e Shëndetësisë, Agjencia Evropiane e Barnave, Akademia Amerikane e Pediatrisë dhe grupe të tjera udhëheqëse ndërkombëtare shëndetësore kanë arritur gjithashtu në përfundimin se nuk ka asnjë lidhje. Fatkeqësisht, besimi vazhdon mes aktivistëve kundër vaksinimit, të cilët janë shumë të zëshëm në internet. Nëse vazhdoni të shqetësoheni për vaksinat, caktoni një kohë për të biseduar me pediatrin ose mjekun tuaj të përgjithshëm. Mos harroni, vaksinat shpëtojnë jetë!
🦋 Keto jan te dhena nga kerkimet qe kam bere apo librat qe kam lexuar. Ju lutem nese keni dyshime apo pikepyetje ne koken tuaj ju rekomandoj ta beni nje vizit te specialisti.
P.S mos harroni cdo femije eshte i ndryshem dikush ka zhvillim me te shpejt e dikush me te vone.
